Σάββατο 26 Σεπτεμβρίου 2009

Στοιχεία δείχνουν ότι οι μόνιμα σκιασμένες περιοχές του νότιου πόλου της Σελήνης περιέχει πάγο

Τα πρώτα αποτελέσματα από το διαστημόπλοιο Lunar Reconnaissance Orbiter (LRO)της NASA δείχνουν ότι οι μόνιμα σκιασμένοι κρατήρες στον βόρειο και νότιο πόλο του φεγγαριού μπορεί να είναι τα πιο ψυχρά μέρη του ηλιακού συστήματος, αυξάνοντας έτσι την πιθανότητα να είναι παρόν στο φεγγάρι νερό με τη μορφή πάγου.

Η NASA εκτόξευσε το διαστημόπλοιο Lunar Reconnaissance Orbiter (LRO) τον Ιούνιο για να εξερευνήσει το φεγγάρι για μια μελλοντική επανδρωμένη αποστολή. Οι στόχοι του περιλαμβάνουν τη μέτρηση της ακτινοβολίας και του εντοπισμού των τόπων όπου θα μπορούσε να προσεδαφιστεί ένα διαστημόπλοιο καθώς και δυνητικούς πόρους για τους αστροναύτες, ειδικά για νερό.

day_night_lunar_temperature Παρατηρήσεις της ημερήσιας και νυχτερινής θερμοκρασίας του νότιου πόλου της Σελήνης όπως καταγράφονται από όργανα του Lunar Reconnaissance Orbiter (LRO) της NASA

Η NASA λοιπόν ανακοίνωσε ότι κάποια προκαταρκτικά αποτελέσματα από την αποστολή του LRO δείχνουν ότι μπορεί να υπάρχει πάγος στους δύο πόλους του φεγγαριού, οι οποίοι είναι μόνιμα υπό σκιάν. Το όργανο Diviner Lunar Radiometer Experiment βρήκε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες σε κρατήρες στους πόλους, 238 βαθμούς Κελσίου κάτω από το μηδέν. Ο Πλούτων για παράδειγμα είναι τουλάχιστον ένα βαθμό πιο ζεστός, αν και απέχει 40 φορές περισσότερο από τον ήλιο.

Η ακραίες θερμοκρασίες της Σελήνης και η καταγραφή αυτών σε θερμικούς χάρτες, είναι πολύ σημαντική για το μέλλον της ανθρώπινης ή ρομποτικής ανακάλυψης μιας και οι θερμικοί χάρτες βοηθούν στην αναγνώριση περιοχών ακατάλληλων για την προσσελήνωση οχημάτων.

"Μετά από δεκαετίες υποθέσεων το Diviner μας έδωσε την πρώτη επιβεβαίωση ότι στην πραγματικότητα υπάρχουν στο φεγγάρι μας αυτά τα παράξενα, μονίμως σκοτεινά και εξαιρετικά ψυχρά μέρη", δήλωσε ο Ashwin Vasavada της NASA. "Η παρουσία τους αυξάνει σημαντικά την πιθανότητα το νερό ή άλλες ενώσεις να είναι παγωμένα εκεί."

Τα αποτελέσματα από ένα άλλο όργανο (Lunar Exploration Neutron Detector) για την ανίχνευση του υδρογόνου, αναφέρει ότι “το υδρογόνο δεν περιορίζεται σε μόνιμα σκιασμένους κρατήρες," αναφέρει ο επιστήμονας του LRO Richard Vondrak..

Όταν λέμε “νερό στη Σελήνη” δεν μιλάμε για λίμνες, ωκεανούς, ούτε καν για λάκκους λάσπης. Νερό στη Σελήνη σημαίνει μόρια νερού και υδροξύλιο (υδρογόνο και οξυγόνο) που αλληλεπιδρούν με μόρια βράχου και σκόνης σε βάθος λίγων χιλιοστών κάτω από τη σεληνιακή επιφάνεια. Το υδροξύλιο αποτελείται από ένα άτομο υδρογόνου και ένα άτομο οξυγόνου, αντί των δύο ατόμων υδρογόνου και ενός οξυγόνου που αποτελούν ένα μόριο νερού.

Για δεκαετίες υπήρχε η άποψη ότι στη Σελήνη επικρατούν συνθήκες απόλυτης υγρασίας. Η σκοτεινή πλευρά της είναι περισσότερο από παγωμένη, αλλά όταν μπαίνει κάτω από το φως του ήλιου, οποιοσδήποτε πάγος κι αν υπήρχε θα έπρεπε να είχε από καιρό εξαφανιστεί από τις υψηλές θερμοκρασίες. Οι πιθανές εξαιρέσεις είναι κρατήρες κοντά στους πόλους της Σελήνης που μένουν πάντα στη σκιά.

Η παρουσία του νερού στο φεγγάρι θα ωφελήσει σε μεγάλο βαθμό μια επανδρωμένη αποστολή στο φεγγάρι. “Το νερό στο φεγγάρι θα μειώσει την ανάγκη μεταφοράς του από τη Γη για την κάλυψη των μελλοντικών εποίκων," λέει ο John Johnson.. "Το νερό θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιηθεί και για την παραγωγή οξυγόνου είτε για την αναπνοή είτε για καύσιμα των πυραύλων για ένα ταξίδι στον Άρη."

Το διαστημόπλοιο LRO εξακολουθεί να είναι κοντά στην αρχή της αποστολής διάρκειας ενός χρόνου στο φεγγάρι. Έχει χαρτογραφήσει μέχρι σήμερα σχεδόν το ήμισυ της επιφάνειας του φεγγαριού. Και θα εξακολουθήσει τη λήψη μετρήσεων που θα δώσει στους επιστήμονες μια πιο οριστική απόδειξη για τον πάγο από νερό.

Ο πάγος, αν υπάρχει στο φεγγάρι, δεν κρατάει πολύ καιρό στην επιφάνεια του φεγγαριού, εξηγεί NASA. Επειδή η Σελήνη δεν έχει ατμόσφαιρα και έχει χαμηλή βαρύτητα, ο πάγος πολύ γρήγορα εξαερώνεται κατευθείαν από τη στερεά κατάσταση σε υδρατμούς και έτσι ξεφεύγουν στο διάστημα. Ως εκ τούτου, όταν ο πάγος είναι εκτεθειμένος στο φως του ήλιου και λιώνει, εξαφανίζεται γρήγορα. Ο μόνος δυνατός τρόπος να υφίσταται πάγος στη Σελήνη θα είναι να βρίσκεται σε μόνιμα σκιασμένο χώρο.

Το Μάρτιο του 1998, το διαστημόπλοιο της NASA Lunar Prospector εντόπισε αποδείξεις για 10 έως 300 εκατομμύρια τόνους υδάτινου πάγου σε παχιά φύλλα στους πόλους του φεγγαριού. “Είμαστε σίγουροι ότι το νερό υπάρχει εκεί. Η αβεβαιότητα που έχουμε είναι πολύ μικρή, " δήλωσε τότε ο Alan Binder, κύριος ερευνητής, για την αποστολή.

Μεταγενέστερες όμως έρευνες έχουν θέσει τις διαπιστώσεις του Prospector υπό αμφισβήτηση, όπως εικόνες από ραντάρ.

Τέλος, επιστήμονες που εργάζονται για το διαστημικό σκάφος Deep Ιmpact, το οποίο αργότερα μελέτησε τον κομήτη Τempel 1, εντόπισαν κι αυτοί σημεία όπου τα μήκη κύματος στα οποία απορροφώνται οι υπέρυθρες ακτίνες δείχνουν ότι υπάρχει νερό και υδροξύλιο. Ακόμη πιο ενδιαφέρον έχει η διαπίστωσή τους πως η ποσότητα του νερού ποικίλει ανάλογα με τη θερμοκρασία. Αυτό δείχνει ότι το νερό δημιουργείται όταν πρωτόνια από τον ηλιακό άνεμο προσκρούουν στη σεληνιακή επιφάνεια. Οι συγκρούσεις ενδέχεται να απελευθερώνουν άτομα οξυγόνου στα μεταλλεύματα και να τους επιτρέπουν να συνδυαστούν με πρωτόνια και ηλεκτρόνια για να σχηματίσουν νερό. Ειδικοι λένε πως αυτή η διαδικασία μπορεί να λειτουργεί σε βάθος μόλις ενός χιλιοστού στη σεληνιακή επιφάνεια. Αν έχει δίκιο, οι μελλοντικοί αστροναύτες δεν θα έχουν και πολύ νερό να πιουν. Θα έπρεπε, δηλώνουν, να ξύσουν επιφάνεια έκτασης ίσης με ένα ποδοσφαιρικό γήπεδο για να πάρουν ένα λίτρο νερού.

Πηγή: NASA,www.physics4u.gr/blog

Δεν υπάρχουν σχόλια: