Παρασκευή 18 Σεπτεμβρίου 2009

Ο μικρότερος εξωπλανήτης φαίνεται να είναι ένας σταθερός, βραχώδης κόσμος

Η αναζήτηση για έναν εξωπλανήτη κατοικήσιμο είναι ένα από τα ιερά δισκοπότηρα στην αστρονομία. Ένα από τα πρώτα βήματα προς την κατεύθυνση αυτού του στόχου είναι η ανίχνευση των πλανητών γύρω από άστρα σαν τον ήλιο μας. Ειδικά προγράμματα με τηλεσκόπια στο διάστημα και τη Γη έχουν δείξει ότι υπάρχουν εκατοντάδες πλανήτες εκτός του ηλιακού μας συστήματος. Η πλειοψηφία όμως αυτών είναι αέριοι γίγαντας πλανήτες, σαν τον Δία, αλλά τα τελευταία χρόνια έχουν εντοπιστεί και μικροί πλανήτες σχεδόν σαν τη Γη, που αποδεικνύουν ότι η ανακάλυψη εξωπλανητών με μάζα σαν τη Γη ή σε μία τροχιά γύρω από έναν άλλο ήλιο με ακτίνα σαν τη Γης – δηλαδή σε απόσταση περίπου 1 αστρονομική μονάδα – είναι εφικτή.

exoplanet_CoRoT_7b Δεξιά: Η επιβεβαίωση της φύσης του Corot-7b, σαν ο πρώτος βραχώδης πλανήτης εκτός του ηλιακού μας συστήματος, αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την αναζήτηση γήινων εξωπλανητών. Η ανίχνευση από το παρατηρητήριο Corot και ακολούθως οι μετρήσεις της ακτινικής ταχύτητας του με το Harps δείχνουν ότι ο Corot-7b, έχει πυκνότητα παρόμοια με αυτή του Ερμή, της Αφροδίτης, του Άρη και της Γης κάνοντας τον σαν τον πέμπτο γνωστό γήινο πλανήτη στο Σύμπαν, που μάλλον αποτελείται από στερεά πετρώματα και όχι από αέρια.

Έως σήμερα έχουν εντοπιστεί περίπου 330 εξωηλιακοί πλανήτες, ωστόσο ο νέος εξωπλανήτης Corot-7b, που είναι σε απόσταση 500 ετών φωτός από τη Γη, είναι ο πρώτος βραχώδης πλανήτης.

Για την ανακάλυψη του χρησιμοποιήθηκε το ισχυρό τηλεσκόπιο των 3.6 μέτρων του Ευρωπαϊκού Νότιου Παρατηρητήριου (ESO ) στη Χιλή, όπου βρίσκεται ο φασματογράφος Harps, με τη βοήθεια του οποίου οι αστρονόμοι υπολόγισαν την ακτινική του ταχύτητα και από εκεί ότι ο πλανήτης έχει πενταπλάσια μάζα σε σχέση με τη Γη και διάμετρο περίπου 80% μεγαλύτερη. Αυτό σημαίνει ότι η πυκνότητά του (5.5 g/cm3) είναι συγκρίσιμη με της Γης και επομένως αποτελείται από βραχώδη υλικά.

Αν και τα βασικά χαρακτηριστικά του μοιάζουν με του δικού μας πλανήτη, ο Corot-7b είναι αδύνατο να φιλοξενεί ζωή, αφού απέχει από το μητρικό του άστρο μόνο 2,5 εκατομμύρια χιλιόμετρα, συγκριτικά με τα 150 εκατομμύρια χιλιόμετρα που χωρίζουν τη Γη από τον Ήλιο.

Η απόσταση από το μητρικό του άστρο είναι τόσο μικρή ώστε το έτος του διαρκεί μόλις 20,4 γήινες ώρες και η θερμοκρασία στην επιφάνειά του κυμαίνεται από 1.000 έως 1.500 βαθμούς Κελσίου.

Η ανακάλυψη του έγινε με μία από τις γνωστές τεχνικές μεθόδους που χρησιμοποιούνται στην αναζήτηση των εξωπλανητών: φασματοσκοπική ακτινική ταχύτητα, αστρομετρία, βαρυτικός μικροεστιασμός, φωτομετρικές διελεύσεις. Από αυτές, η αναζήτηση για διελεύσεις – το πέρασμα των εξωπλανητών μπροστά από το μητρικό αστέρι – παρέχει μια άνευ προηγουμένου πρόσβαση στις φυσικές ιδιότητες του πλανήτη. Ειδικότερα, ο συνδυασμός της φωτομέτρησης στην διάρκεια της διέλευσης και οι μετρήσεις της ακτινικής ταχύτητας μας δίνει άμεσες και πολύ ακριβείς εκτιμήσεις της πλανητικής μάζας και της ακτίνας, και ως εκ τούτου τη μέση πυκνότητα. Οι παράμετροι αυτές με τη σειρά τους παρέχουν αυστηρούς περιορισμούς σχετικά με τη σύνθεση και τη φυσική δομή του πλανήτη και ακολούθως την πιθανότητα του πλανήτη να είναι μία πραγματικά όμοια Γη.

Η διαστημική αποστολή COROT ερευνά για εξωπλανήτες με τη μέθοδο της φωτομέτρησης καθώς ο πλανήτης διέρχεται μπροστά από τον ήλιο του. Για να βρεθεί έγιναν παρατηρήσεις 46 άστρων για διελεύσεις μεταξύ των οποίων και το Corot-7, που βρίσκεται στην κύρια ακολουθία σαν τον Ήλιο μας,

Αν και έχουν εντοπιστεί περίπου δώδεκα υπερ-γαίες ο πλανήτης Corot-7b είναι ο πρώτος για τον οποίο υπάρχουν διαθέσιμες τόσο η μάζα όσο και η ακτίνα του. Συνδυάζοντας τις εκτιμήσεις για την ακτίνα και τη μάζα του από τις μετρήσεις του φασματογράφου Harps βγήκε ότι η μέση του πυκνότητα είναι 5,5 g/cm3, . Υπάρχουν μόνο τρεις άλλοι γνωστοί πλανήτες με παρόμοια πυκνότητα: δηλαδή οι γήινοι πλανήτες.

Πηγή: ESO, www.physics4u.gr/blog

Δεν υπάρχουν σχόλια: