Σε ακτινοβολία-γ μπορεί να εκτεθούν οι επιβάτες πτήσεων
Σε αόρατες, σκοτεινές αστραπές ακτίνων-γ είναι πιθανό να εκτίθενται οι επιβάτες των αεροπλάνων. Ωστόσο, σύμφωνα με τους επιστήμονες, τα επίπεδα ακτινοβολίας δεν βρίσκονται πάντα σε επικίνδυνα επίπεδα για την υγεία των επιβατών.
Κάμποσα χρόνια πριν είχε ανακαλυφθεί πως οι καταιγίδες μπορούν να δημιουργήσουν σύντομης διάρκειας, αλλά πολύ ισχυρές εκρήξεις ακτινοβολίας-γ, την πιο ισχυρή μορφή ενέργειας του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος. Οι εκρήξεις αυτές είναι τόσο φωτεινές που μπορούν να τυφλώσουν τους αισθητήρες των δορυφόρων που βρίσκονται σε μεγάλη απόσταση. Ωστόσο, επειδή το φως δεν είναι ορατό, ονομάστηκαν «σκοτεινές» αστραπές.
Αν και τεράστιες τέτοιες εκρήξεις παρατηρούνται στις εσχατιές του σύμπαντος, μικρότερου μεγέθους λαμβάνουν χώρα και στην ατμόσφαιρα του πλανήτη μας, κοντά στο ύψος που συνηθίζουν να πετούν πολιτικά αεροσκάφη. Όπως ήταν φυσικό, το ερώτημα που τέθηκε ήταν κατά πόσο οι εκρήξεις αυτές μπορούσαν να φανούν επικίνδυνες για την υγεία των επιβατών.
Σήμερα, νέα έρευνα που παρουσιάστηκε στο διεθνές συνέδριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Γεωεπιστημών στη Βιέννη, προσπαθεί να ρίξει φως στη δόση της ακτινοβολίας που μπορεί να δέχονται οι επιβάτες των αεροπλάνων.
Έτσι, η δόση της ακτινοβολίας που δέχονται σε ύψος 12.000 μέτρων, στα σύνορα μιας καταιγίδας, ισοδυναμεί με περίπου δέκα ακτινογραφίες στο στήθος ή την ακτινοβολία που ένας άνθρωπος απορροφά από διάφορες περιοχές του περιβάλλοντος μέσα σε ένα έτος.
Από την άλλη, στο μέσο μιας καταιγίδας, σε ύψος περίπου 5.000 μέτρων, η ακτινοβολία μπορεί να είναι δεκαπλάσια, και ανάλογη με μια ολόσωμη αξονική τομογραφία.
Όπως είπαν οι ερευνητές, αν και οι πιλότοι των αεροσκαφών κάνουν ό,τι μπορούν για να αποφύγουν τις καταιγίδες, «κατά καιρούς τα αεροπλάνα βρίσκονται στο μέσον ηλεκτρικών καταιγίδων, εκθέτοντας έτσι τους επιβάτες σε γήινες εκρήξεις ακτίνων-γ. Σε σπάνιες περιπτώσεις, σύμφωνα με τα μοντέλα των υπολογιστών, είναι δυνατό εκατοντάδες άνθρωποι, χωρίς να το ξέρουν, να εκτίθενται ταυτόχρονα σε μια σημαντική δόση ακτινοβολίας από τις σκοτεινές αστραπές». Για να συμβεί πάντως αυτό, τόνισαν ότι το αεροπλάνο πρέπει να βρεθεί ακριβώς στο λάθος μέρος τη λάθος ώρα.
«Ξέρουμε με λεπτομέρειες τι γίνεται στις μαύρες τρύπες στο κέντρο μακρινών γαλαξιών, αλλά δεν κατανοούμε πραγματικά τι συμβαίνει μέσα στα νέφη των καταιγίδων λίγα μόλις χιλιόμετρα πάνω από τα κεφάλια μας», δήλωσε χαρακτηριστικά ο φυσικός Τζόζεφ Ντόγιερ.
«Είναι εντυπωσιακό ότι χρειαστήκαμε δυόμισι αιώνες μετά τον Βενιαμίν Φραγκλίνο για να ανακαλύψουμε ότι υπάρχει άλλο ένα είδος αστραπής μέσα στα σύννεφα των καταιγίδων», σημείωσε ο αμερικανός ερευνητής.
«Οι δόσεις δεν φαίνεται να φθάνουν σε πραγματικά επικίνδυνα επίπεδα. Η ακτινοβολία από τις σκοτεινές αστραπές δεν είναι κάτι για το οποίο οι άνθρωποι θα πρέπει να τρομοκρατούνται και δεν είναι λόγος για να αποφεύγουν τις πτήσεις», τόνισε.
Πρόσθεσε πάντως πως θα χρειαστεί κάποιοι δορυφόροι να μελετήσουν το σπάνιο φαινόμενο στο μέλλον και να δημιουργήσουν πιθανώς ένα ειδικό σύστημα προειδοποίησης.
Τις ακτίνες-γ του διαστήματος ήδη μελετούν το διαστημικό τηλεσκόπιο «Φέρμι» της NASA και ο ιταλικός δορυφόρος «Agile». Για τις γήινες ακτίνες-γ, ετοιμάζεται να εγκατασταθεί ένα ειδικό ευρωπαϊκό όργανο παρατήρησης (ASIM) στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, το 2013 ή το 2014.
Κάμποσα χρόνια πριν είχε ανακαλυφθεί πως οι καταιγίδες μπορούν να δημιουργήσουν σύντομης διάρκειας, αλλά πολύ ισχυρές εκρήξεις ακτινοβολίας-γ, την πιο ισχυρή μορφή ενέργειας του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος. Οι εκρήξεις αυτές είναι τόσο φωτεινές που μπορούν να τυφλώσουν τους αισθητήρες των δορυφόρων που βρίσκονται σε μεγάλη απόσταση. Ωστόσο, επειδή το φως δεν είναι ορατό, ονομάστηκαν «σκοτεινές» αστραπές.
Αν και τεράστιες τέτοιες εκρήξεις παρατηρούνται στις εσχατιές του σύμπαντος, μικρότερου μεγέθους λαμβάνουν χώρα και στην ατμόσφαιρα του πλανήτη μας, κοντά στο ύψος που συνηθίζουν να πετούν πολιτικά αεροσκάφη. Όπως ήταν φυσικό, το ερώτημα που τέθηκε ήταν κατά πόσο οι εκρήξεις αυτές μπορούσαν να φανούν επικίνδυνες για την υγεία των επιβατών.
Σήμερα, νέα έρευνα που παρουσιάστηκε στο διεθνές συνέδριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Γεωεπιστημών στη Βιέννη, προσπαθεί να ρίξει φως στη δόση της ακτινοβολίας που μπορεί να δέχονται οι επιβάτες των αεροπλάνων.
Έτσι, η δόση της ακτινοβολίας που δέχονται σε ύψος 12.000 μέτρων, στα σύνορα μιας καταιγίδας, ισοδυναμεί με περίπου δέκα ακτινογραφίες στο στήθος ή την ακτινοβολία που ένας άνθρωπος απορροφά από διάφορες περιοχές του περιβάλλοντος μέσα σε ένα έτος.
Από την άλλη, στο μέσο μιας καταιγίδας, σε ύψος περίπου 5.000 μέτρων, η ακτινοβολία μπορεί να είναι δεκαπλάσια, και ανάλογη με μια ολόσωμη αξονική τομογραφία.
Όπως είπαν οι ερευνητές, αν και οι πιλότοι των αεροσκαφών κάνουν ό,τι μπορούν για να αποφύγουν τις καταιγίδες, «κατά καιρούς τα αεροπλάνα βρίσκονται στο μέσον ηλεκτρικών καταιγίδων, εκθέτοντας έτσι τους επιβάτες σε γήινες εκρήξεις ακτίνων-γ. Σε σπάνιες περιπτώσεις, σύμφωνα με τα μοντέλα των υπολογιστών, είναι δυνατό εκατοντάδες άνθρωποι, χωρίς να το ξέρουν, να εκτίθενται ταυτόχρονα σε μια σημαντική δόση ακτινοβολίας από τις σκοτεινές αστραπές». Για να συμβεί πάντως αυτό, τόνισαν ότι το αεροπλάνο πρέπει να βρεθεί ακριβώς στο λάθος μέρος τη λάθος ώρα.
«Ξέρουμε με λεπτομέρειες τι γίνεται στις μαύρες τρύπες στο κέντρο μακρινών γαλαξιών, αλλά δεν κατανοούμε πραγματικά τι συμβαίνει μέσα στα νέφη των καταιγίδων λίγα μόλις χιλιόμετρα πάνω από τα κεφάλια μας», δήλωσε χαρακτηριστικά ο φυσικός Τζόζεφ Ντόγιερ.
«Είναι εντυπωσιακό ότι χρειαστήκαμε δυόμισι αιώνες μετά τον Βενιαμίν Φραγκλίνο για να ανακαλύψουμε ότι υπάρχει άλλο ένα είδος αστραπής μέσα στα σύννεφα των καταιγίδων», σημείωσε ο αμερικανός ερευνητής.
«Οι δόσεις δεν φαίνεται να φθάνουν σε πραγματικά επικίνδυνα επίπεδα. Η ακτινοβολία από τις σκοτεινές αστραπές δεν είναι κάτι για το οποίο οι άνθρωποι θα πρέπει να τρομοκρατούνται και δεν είναι λόγος για να αποφεύγουν τις πτήσεις», τόνισε.
Πρόσθεσε πάντως πως θα χρειαστεί κάποιοι δορυφόροι να μελετήσουν το σπάνιο φαινόμενο στο μέλλον και να δημιουργήσουν πιθανώς ένα ειδικό σύστημα προειδοποίησης.
Τις ακτίνες-γ του διαστήματος ήδη μελετούν το διαστημικό τηλεσκόπιο «Φέρμι» της NASA και ο ιταλικός δορυφόρος «Agile». Για τις γήινες ακτίνες-γ, ετοιμάζεται να εγκατασταθεί ένα ειδικό ευρωπαϊκό όργανο παρατήρησης (ASIM) στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, το 2013 ή το 2014.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου