Παρασκευή 28 Σεπτεμβρίου 2012

Μακροπρόθεσμη Εκτίμηση: Οκτώβριος 2012


Το τέλος του Σεπτεμβρίου σηματοδοτεί και ημερολογιακά πλέον την μετάβαση στο φθινόπωρο (22/9, φθινοπωρινή ισημέρια). Παρόλα αυτά, ο καιρός στη χώρα μας δε δείχνει, προς το παρών τουλάχιστον, να έχει φθινοπωρινές διαθέσεις. Το αντίθετομάλιστα. Διανύουμε εδώ και λίγες ημέρες μία περίοδο υψηλώνθερμοκρασιών, οι οποίες κινούνται σε επίπεδα αρκετά υψηλότερα των λεγόμενων φυσιολογικών για την εποχή. Τα τελευταία προγνωστικά στοιχεία δείχνουν σταδιακή υποχώρησητης θερμοκρασίας από την ερχόμενη εβδομάδα, οπότε και “μπαίνουμε” στον Οκτώβριο.
Προτού ξεκινήσουμε την προσπάθεια διάγνωσης των μακροπρόθεσμων προθέσεων του καιρού για το νέο μήνα, θεωρώ επιβεβλημένη μία γρήγορη ανασκόπηση του Σεπτεμβρίου. Ο λόγος δεν είναι άλλος από την αποτίμηση της μακροπρόθεσμης εκτίμησης για τον Σεπτέμβριο, μία διαδικασία που θεωρώ πως είναι εξαιρετικά σημαντική όταν επιχειρούμε να διαγνώσουμε τον μέλλοντα καιρό σε αυτές τις χρονικές κλίμακες.
Αποτίμηση μακροπρόθεσμης εκτίμησης Σεπτεμβρίου (εδώ)Ο Σεπτέβριος του 2012 ήταν ένας μήνας που ξεκίνησε με καλοκαιρία (1-5/9),επιβεβαίωνοντας την αρχική μας εκτίμηση. Το δεύτερο μισό του πρώτου δεκαημέρου (5-10/9) χαρακτηρίστηκε από εκδήλωση κάποιων σποραδικών και μεμονωμένων φαινόμενων στη ΒΔ Ελλάδα και την Πελοπόννησο, διαψεύδοντας τις αρχικές μας εκτιμήσεις για μία πιο σοβαρή και γενικευμένη μεταβολή του καιρού στη χώρα μας κατά το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Παρόλα αυτά, η μακροπρόθεσμα διαγνωθείσα μεταβολή του καιρού έλαβε τέλικα χώρα με κάποιες ημέρες καθυστέρηση. Συγκεκριμένα, το διάστημα 10-20/9 (ιδιαίτερα από14/9 έως 18/9) χαρακτηρίστηκε από την εκδήλωση πιο γενικευμένων φαινομένων πάνω από τη χώρα μας. Τα φαινόμενα μάλιστα (βροχοπτώσεις, καταιγίδες) ήταν ιδιαίτερα έντονα καιβίαια σε αρκετές περιοχές της Ελλάδας. Παράλληλα, κατά το ίδιο χρονικό διάστημαεπιβεβαιώθηκε η μακρόπροθεσμη εκτίμηση ως προς την κάθοδο χαμηλών γεωδυναμικώνυψών στην περιοχή μας, γεγονός που οδήγησε άλλωστε στην προαναφερθείσα μεταβολή του καιρού. Τέλος, το διάστημα 20/9-σήμερα, χαρακτηρίστηκε από την παρουσίααντικυκλωνικών συνθηκών (υψηλές πιέσεις) πάνω από τη χώρα μας, επιβεβαιώνοντας την αρχική μακροπρόθεσμη εκτίμηση. Ωστόσο, η μακροπρόθεσμα διαφαινόμενη πτώση της θερμοκρασίας δεν επιβεβαιώθηκε.
Συνοψίζοντας, θεωρώ πως η μακροπρόθεσμη εκτίμηση του Σεπτεμβρίου κινήθηκε σε μάλλονικανοποιητικά επίπεδα. Οι “αστοχίες” που καταγράφηκαν είναι μάλλον αναμενόμενες, ενώ στα θετικά πρέπει να καταλογιστεί το γεγονός πως κατέστει δυνατή η μακροπρόθεσμηδιάγνωση της μίας και μοναδικής σοβαρής κακοκαιρίας του Σεπτεμβρίου.
Μακροπρόθεσμη εκτίμηση Οκτωβρίου 2012
Η μεθοδολογία που θα ακολουθήσουμε για τη διάγνωση των μακροπρόθεσμων τάσεων του καιρού για το μήνα Οκτώβριο είναι η ίδια με αυτή που ακολουθήσαμε στην αντίστοιχη εκτίμηση για το Σεπτέμβριο. Συνεπώς, για την καλύτερη κατανόηση των στοιχείων που παρουσιάζονται ο αναγνώστης παροτρύνεται να χρησιμοποιήσει ως αναφορά την αντίστοιχη ανάρτηση για το μήνα Σεπτέμβριο (εδώ).
Στα Σχ. 1 και 2 παρουσιάζεται η πρόσφατη μεταβολή των δεικτών ΝΑΟ και ΑΟ καθώς και η εκτίμηση (πρόγνωση) για την μεταβολή τους κατά το προσεχές χρονικό διάστημα.
Σχ.1 Χρονοσειρά τιμών του δείκτη NAO. Οι κόκκινες γραμμές αντιστοιχούν στις προγνώσεις πολλαπλού δείγματος (ensemble).
Σχ. 2. Χρονοσειρά τιμών του δείκτη AO. Οι κόκκινες γραμμές αντιστοιχούν στις προγνώσεις πολλαπλού δείγματος (ensemble).
Παρατηρούμε πως κατά τη διάρκεια των τελευταίων ημερών, οι τιμές των δύο δεικτών κινήθηκαν σε ουδέτερα επίπεδα (σχεδόν μηδενικές τιμές), γεγονός που συνδέεται με την επικράτηση καλώνκαιρικών συνθηκών στη χώρα μας. Αξίζει επίσης να παρατηρήσουμε πως τόσο ο ΝΑΟ όσο και ο ΑΟ βρέθηκαν σε αρνητική φάση κατά το δεύτερο μισό του Σεπτεμβρίου, οπότε και η χώρα μας επηρεάστηκε από τη σοβαρότερη (και μοναδική) κακοκαιρία.
Με βάση τις προβλέψεις πολλαπλού δείγματος (ensemble), ο δείκτης ΝΑΟαναμένεται να κινηθεί ανοδικά προςθετικές τιμές κατά το πρώτο 10ήμερο του Οκτωβρίου. Αυτό “μεταφράζεται” σεενίσχυση του αντικυκλώνα των Αζόρων, οπότε και οι τροχιές των βαρομετρικώνχαμηλών του Ατλαντικού αναμένεται να βρεθούν σε βορειότερα γεωγραφικά πλάτη. Από την άλλη πλευρά, ο δείκτης ΑΟφαίνεται πως αρχικά θα κινηθεί ανοδικάπρος θετικές τιμές, σημειώνοντας στη συνέχεια πτώση σε μάλλον ουδέτεραεπίπεδα. Η αρχική μετάβαση του ΑΟ σεθετική φάση δυσχεραίνει τη δημιουργία καιρού στην ευρύτερη περιοχή μας, ενώ η μετέπειτα μετάβαση του (βάσει προγνωστικών στοιχείων) σε ουδέτερηφάση δε φαίνεται ικανή να συνδυαστεί με κάποια σοβαρή καιρική μεταβολή. Παρόλα αυτά, οι λιγότερο θετικές (περισσότερο ουδέτερες) τιμές του ΑΟ μπορεί να σημάνουν την κάθοδο ψυχρότερωναερίων μαζών προς την περιοχή μας.
Στο Σχ. 3 παρουσιάζεται η απόκλιση του γεωδυναμικού ύψους στα 500 hPa όπως αυτή προβλέπεται από τα αριθμητικά μοντέλα πάγκοσμιας κλίμακας του ECMWFκαι του NCEP (GFS). Η περίοδος στην οποία αναφέρονται τα δύο διαγράμματα του Σχ. 3 είναι η 5-8/10/2012. Αρχικά, αξίζει να παρατηρήσουμε πως ο βαθμόςσυμφωνίας των δύο μοντέλων είναιμεγάλος, γεγονός που αυξάνει τηναξιοπιστία των αντίστοιχων προγνώσεων. Σύμφωνα λοιπόν με τις αντίστοιχες προγνώσεις, το δεύτερο μισό (χοντρικά) του πρώτου 10ημέρου του Οκτωβρίου (5-10/10) αναμένεται να χαρακτηριστεί από την επέκταση του αντικυκλώνα τωνΑζόρων προς τα ΒΑ. Η επέκταση αυτή οδηγεί σε θετικές αποκλίσεις του γεωδυναμικού ύψους στα 500 hPa πάνω από την Κ. και ΝΑ Ευρώπη. Τα δεδομένα αυτά μας οδηγούν στο συμπέρασμα πως το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα (5-10/10) η ευρύτερη περιοχή μας αναμένεται να βρεθεί υπό την επίδραση αντικυκλωνικών συνθηκών. Η διαπίστωση αυτή έρχεται μάλιστα σε συμφωνία με τα συμπεράσματα που εξήχθησαν από την εξέταση των δεικτών ΝΑΟ και ΑΟ.
Σχήμα 3. Προβλεπόμενη απόκλιση (από την μέση κλιματική τιμή) του γεωδυναμικού ύψους στα 500 hPa κατά την περίοδο 05 – 08/10/2012, από το ECMWF (αριστερά) και το GFS (δεξιά).
Στο Σχ. 3 αξίζει επίσης να παρατηρήσουμε τη συμφωνία των δύο μοντέλων σε ό,τι αφορά τηντάση δημιουργίας αυλώνα (χαμηλά γεωδυναμικά ύψη) στα ΒΑ Βαλκάνια. Η συγκεκριμένη τάση φαίνεται να συνδέεται με τη διαφαινόμενη μετάβαση του ΑΟ σε ουδέτερη-ελαφρώς αρνητική φάση, οπότε και διευκολύνεται η κάθοδος ψυχρότερων αερίων μαζών προς την περιοχή μας.
Στο Σχ. 4 παρουσιάζεται η μέση προβλεπόμενη απόκλιση του γεωδυναμικού ύψους στα 700 hPa σύμφωνα με το κλιματικό μοντέλο παγκόσμιας κλίμακας CFS. Εξετάζοντας το Σχ. 4 διαπιστώνουμε την αρνητικήαπόκλιση (προς χαμηλότερες τιμές) των πίεσεων στην περιοχή του Β-ΒΑ Ατλαντικού, γεγονός που υποδεικνύει πως οι τροχιές των βαρομετρικών χαμηλώναναμένεται να βρεθούν σε βόρεια πλάτη. Από την άλλη πλευρά, θετικές αποκλίσεις προβλέπονται στα ΒΑ της χώρας μας, σε μία περιοχή όπου χωροθετείται η παρουσία τουΣιβηρικού αντικυκλώνα. Οι θετικές αυτές αποκλίσεις υποδεικνύουν την παρουσία μίας τάσηςγια διευκόλυνση στην κάθοδο ψυχρότερων αερίων μαζών προς την περιοχή μας, μέσω των Βαλκανίων.
Σχήμα 4. Μέση μηνιαία απόκλιση (από την μέση κλιματική τιμή) του γεωδυναμικού ύψους στα 700 hPa: Οκτώβριος 2012.
Στο Σχ. 5 παρουσίαζεται η μέση προβλεπόμενη απόκλιση του υετού για το μήνα Οκτώβριο. Με βάση τα μακροπρόθεσμα προγνωστικά στοιχεία, ο Οκτώβριος στη χώρα μας αναμενένεται να χαρακτηριστεί από γενικά μικρότερα των κλιματολογικών αναμένομων ποσά υετού. Οιμεγαλύτερες αρνητικές αποκλίσεις εκτιμάται πως θα εμφανιστούν στη Ν. Έλλαδα, ενώ η ΒΔ Ελλάδα φαίνεται πως δε θα καταγράψει σημαντικές μεταβολές στην ποσότητα του υετού (συγκριτικά με τα αναμενόμενα ποσά βάσει κλιματολογίας). Στο Σχ. 5, αξίζει επίσης να επισημάνουμε τις θετικές αποκλίσεις στον υετό που παρατηρούνται στα βορειότερα γεωγραφικά πλάτη της Ευρώπης. Οι αποκλίσεις αυτές βρίσκονται σε καλή συμφωνία με τα όσα αναφέρθηκαν προηγούμενα σχετικά με τις φάσεις των τηλε-συνδέσεων ΝΑΟ και ΑΟ.
Σχήμα 5. Μέση μηνιαία απόκλιση (από την μέση κλιματική τιμή) του υετού: Οκτώβριος 2012.
Στο Σχ. 6 τέλος, παρουσιάζεται η μέση προβλεπόμενη απόκλιση της θερμοκρασίας (στα 2 m) όπως αυτή προκύπτει από τις κλιματικές αριθμητικές προσομοιώσεις του CFS. Με βάση τα προγνωστικά αυτά στοιχεία, αναμένονται θετικές αποκλίσεις της θερμοκρασίας στη χώρα μας. Με άλλα λόγια, ο Οκτώβριος αναμένεται να είναι θερμότερος του κλιματολογικώς αναμενόμενου. Παρόλα αυτά, η τάση ενίσχυσης των υψηλών πιέσεων στην περιοχή της ΝΔ Ρωσίας (Σχ. 4) μας αναγκάζει να είμαστε αρκετά επιφυλακτικοί ως προς τις μακροπρόθεσμες τάσεις της θερμοκρασίας.

Σχήμα 6. Μέση μηνιαία απόκλιση (από την μέση κλιματική τιμή) της θερμοκρασίας (2 m): Οκτώβριος 2012.
Σύνοψη-Εκτίμηση
Συνοψίζοντας, τα βασικά συμπεράσματα που εξάγονται από την ανάλυση των μακροπρόθεσμων προγνωστικών στοιχείων είναι τα ακόλουθα:
(1) Το πρώτο 5ήμερο του Οκτωβρίου (1-5/10) αναμένεται να κυλήσει με γενικά καλό καιρό. Υπάρχουν μικρές πιθάνοτητες για εκδήλωση κάποιων φαινομένων, τα οποία ωστόσο θα είναι κατά κανόνα ασθενή και θα έχουν σποραδικό χαρακτήρα. Η θερμοκρασία θα σημειώσει σταδιακή πτώση, φτάνοντας σε κανονικά για την εποχή επίπεδα προς το τέλος της περιόδου.
(2) Το δεύτερο 5ήμερο του Οκτωβρίου (5-10/10) αναμένεται να συνεχιστεί στο ίδιο μοτίβο με το αντίστοιχο πρώτο. Υπό την επίδραση αντικυκλωνικών συνθηκών, αναμένεται η επικράτηση γενικά αίθριων συνθηκών. Η θερμοκρασία φαίνεται να μη σημειώνει κάποια αξιόλογη μεταβολή, κυμαινόμενη σε φυσιολογικά για την εποχή επίπεδα.
(3) Το διάστημα 10-15/10 υπάρχει πιθανότητα να αλλάξει κάπως το καιρικό σκηνικό, με εκδήλωση φαινομένων πιο γενικευμένου χαρακτήρα. Περισσότερες πιθανότητες για κάτι τέτοιο συγκεντρώνει η ΒΔ και Β. Ελλάδα. Μεγαλύτερη ωστόσο είναι η πιθανότητα να σημειωθεί νέα “κάμψη” στη θερμοκρασία, παρά η εκδήλωση κάποιας σημαντικής κακοκαιρίας.
(4) Η γενικότερη απουσία καιρού αναμένεται να συνεχιστεί και το τέταρτο 5ήμερο του Οκτωβρίου (15-20/10), καθώς τα μακροπρόθεσμα στοιχεία συνηγορούν σε επικτράτηση αντικυκλωνικών συνθηκών στην ευρύτερη περιοχή μας. Επιπρόσθετα, διαφαίνεται μικρή άνοδος της θερμοκρασίας, ιδιαίτερα προς το τέλος της περιόδου.
(5) Το πέμπτο 5ήμερο του Οκτωβρίου (20-25/10) δε φαίνεται αυτή τη στιγμή να διαφοροποιείται σημαντικά συγκριτικά με το αμέσως προηγούμενο διάστημα. Διαφαίνεται ωστόσο μία τάση για εκδήλωση κάποιων φαινόμενων (σποραδικά, όχι ιδιαίτερης έντασης) σε περιοχές της Ν. Ελλάδας. Η θερμοκρασία δεν αναμένεται να σημειώσει αξιόλογη μεταβολή.
(6) Οι τελευταίες ημέρες του Οκτωβρίου (25-31/10) δεν αναμένεται να διαφοροποιήσουν σημαντικά τη συνολική καιρική εικόνα του μήνα. Εκτιμάται πως η θερμοκρασία θα σημειώσει μικρή πτώση, κυρίως στη Β. και Κ. Ελλάδα, ενώ υπάρχουν ενδείξεις δημιουργία καιρού στην ευρύτερη περιοχή μας. Σε κάθε περίπτωση, οι περιοχές που φαίνεται αυτή τη στιγμή πως θα ευννοηθούν περισσότερο στην περίπτωση μιας τέτοιας μεταβολής, εντοπίζονται στη η Δ. και ΒΔ. Ελλάδα.
Τα παραπάνω αποτελούν προσωπική εκτίμηση για την μακροπρόθεση εξέλιξη του καιρού στη χώρα μας κατά τον Οκτώβριο του 2012. Η τεκμηριώση της εκτίμησης στηρίζεται σε προγνωστικά δεδομένα που χαρακτηρίζονται από μεγάλο βαθμό αβεβαιότητας. Ως εκ τούτου, ο αναγνώστης καλείται να αντιμετωπίσει την παρούσα εκτίμηση με κριτική σκέψη, λαμβάνοντας υπόψη του πως στόχος της δεν είναι η πρόγνωση του καιρού αλλά η σκιαγράφηση του περιγράμματος εντός του οποίου αυτός αναμένεται να κινηθεί κατά τον εξεταζόμενο μήνα.
Κάθε σχόλιο που αφορά στην αποτίμηση της προηγούμενης μακροπρόθεσμης εκτίμησης (Σεπτέμβριος) είναι ευπρόσδεκτο!
Επιμέλεια - Σύνταξη: Θοδωρής Μ. Γιάνναρος (thgian82)

Δεν υπάρχουν σχόλια: