Ας μιλήσουμε για την ομίχλη

Τις τελευταίες μέρες παρατηρείται σε πολλές περιοχές ,και κυρίως μέσα στις μεγαλουπόλεις, το φαινόμενο της περιορισμένης ορατότητας. Κάτι που μοιάζει σαν ένα σύννεφο να έχει κατέβει πολύ χαμηλά και να μας έχει σκεπάσει.

Σε αυτές τις περιπτώσεις περιγράφουμε γενικά την κατάσταση, με τη λέξη «ομίχλη».

Μπορούμε όμως με την ίδια λέξη να περιγράψουμε καταστάσεις που διαφοροποιούνται κατά πολύ , όπως για παράδειγμα μια ελαφριά θολούρα στην ατμόσφαιρα με μια περιοχή που η ορατότητα περιορίζεται στα 200 με 300 μέτρα;

Στο ερώτημα λοιπόν αυτό, έρχεται η επιστήμη της Μετεωρολογίας για να ξεκαθαρίσει το ομιχλώδες τοπίο γύρω από τον κατάλληλο ορισμό που πρέπει να δώσουμε για το συγκεκριμένο θέμα.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (WMO) ,ομίχλη ονομάζεται η αιώρηση πολύ μικρών υδροσταγονιδίων στον αέρα, που περιορίζει την ορατότητα στην επιφάνεια της γης σε απόσταση μικρότερη των 1000 μέτρων. Ουσιαστικά δηλαδή μιλάμε για ένα σύννεφο που έχει κατέβει στην επιφάνεια της γης και περιορίζει την ορατότητα κάτω από τα 1000 μέτρα.

Έτσι λοιπόν, αν στην επιφάνεια της γης επικρατεί μια θολούρα η οποία όμως επιτρέπει την ορατότητα πάνω από τα 1000 μέτρα , τότε μιλάμε για καταχνιά ή για πούσι.

Η ομίχλη δημιουργείται με δύο τρόπους:

1. Με ψύξη του αέρα και
2. Με προσθήκη υδρατμών ,όταν υδρατμοί προστίθενται στον αέρα με εξάτμιση και ο υγρός αέρας αναμιγνύεται με σχετικά ξηρό αέρα.

Εξ’ αιτίας των παραπάνω έχουμε αρκετούς τύπους ομίχλης και ανάλογα με τον τρόπο σχηματισμού της διακρίνεται σε ομίχλη ακτινοβολίας, ομίχλη μεταφοράς, ομίχλη εξάτμισης και ομίχλη κλιτύος (ομίχλη βουνοπλαγιάς ή ανολίσθησης). Άλλοι τύποι ομίχλης επίσης είναι η αιθαλομίχλη και η μετωπική ομίχλη (frontal fog). Ας πούμε δυο λόγια για την καθεμία:

• Ομίχλη ακτινοβολίας: Όταν έχουμε ξαστεριά και ασθενή άνεμο (1-2 μποφόρ – μέχρι 10χμ/ώρα) ειδικά το Φθινόπωρο και τον Χειμώνα , η γη ακτινοβολεί έντονα τη θερμότητα που είχε πάρει κατά τη διάρκεια της ημέρας με αποτέλεσμα να ψύχεται. Το στρώμα αέρα που βρίσκεται κοντά στην επιφάνεια ψύχεται κι αυτό με αποτέλεσμα να έχουμε συμπύκνωση των υδρατμών του και να σχηματίζεται το νέφος που φτιάχνει την ομίχλη. Εικόνα 1 

• Ομίχλη μεταφοράς: Όταν ένα ρεύμα θερμού και υγρού αέρα περνάει πάνω από ψυχρά εδάφη ή ψυχρά νερά , η υγρασία του μετατρέπεται σε ομίχλη . Εικόνα 2 

• Ομίχλη εξάτμισης: Όταν ψυχρός αέρας μετακινείται πάνω από ζεστό νερό, το ζεστό νερό εξατμίζεται με αποτέλεσμα να εμπλουτίζεται σε υδρατμούς το ψυχρό στρώμα αέρα. Όταν ο υπερκείμενος αέρας οδηγηθεί στον κορεσμό τότε έχουμε συμπύκνωση υδρατμών και τον σχηματισμό της ομίχλης. Η ομίχλη εξάτμισης ονομάζεται και ομίχλη «τύπου ατμού». Σχηματίζεται κυρίως πάνω από ζεστά νερά θαλασσών, πάνω από λίμνες , πισίνες ή από θερμές πηγές. Εικόνα 3 

• Ομίχλη κλιτύος -βουνοπλαγιάς ή ανολίσθησης: Όταν υγρός και σχετικά ζεστός αέρας ανολισθαίνει- «ανεβαίνει»στην πλαγιά ενός βουνού. Ο ανερχόμενος αέρας ,λόγω της χαμηλότερης ατμοσφαιρικής πίεσης που συναντά ανεβαίνοντας , διαστέλλεται και ψύχεται με αποτέλεσμα τη συμπύκνωση των υδρατμών του και τον σχηματισμό ομίχλης. Εικόνα 4 

• Ο τύπος της ομίχλης που συναντάμε τον τελευταίο καιρό στις πόλεις μας είναι όταν  η ομίχλη συνδυάζεται με καπνό – καυσαέρια και τα υδροσταγονίδια προσκολλούνται στα σωματίδια που εξέρχονται από τις καμινάδες εργοστασίων, τζακιών, καυστήρων κτλ. , τότε μιλάμε για ένα πυκνό και νοσηρό νέφος «τύπου Λονδίνου» , καθώς σε αυτήν την πόλη παρατηρήθηκαν πριν αρκετά χρόνια παρόμοιες ομίχλες-ακόμα και κατά τη διάρκεια της ημέρας. Σήμερα παρόμοιες συνθήκες , γνωστές ως αιθαλομίχλη προκαλούνται από την ρύπανση των αυτοκινήτων, εργοστασίων, καμινάδων τζακιών, καυστήρων κτλ. Εικόνα 5 

• Τέλος μπορούμε να μιλήσουμε και για έναν άλλο τύπο ομίχλης, τη Μετωπική ομίχλη , η οποία σχηματίζεται όταν βροχή ή ψεκάδες βρεθούν στη θερμή αέρια μάζα ενός μετώπου, οπότε οι σταγόνες εξατμίζονται και προκύπτουν υδροσταγονίδια που αιωρούνται στην ατμόσφαιρα.

Από το 2ο Παγκόσμιο πόλεμο και μετά άρχισαν να αναπτύσσονται διάφοροι τρόποι διάλυσης των ομιχλών, είτε με θέρμανση , με ανάμιξη του ατμοσφαιρικού αέρα με τη βοήθεια ελικοπτέρου είτε με διασπορά παγοκρυσταλλίων κτλ. Οι παραπάνω μέθοδοι είχαν κάποιο αποτέλεσμα αλλά κρίθηκαν οικονομικά ασύμφοροι και είχαν μικρή περιοχή εφαρμογής.

Όπως και να έχει η ομίχλη είναι ένα μαγευτικό καιρικό φαινόμενο , το οποίο όμως χρίζει ιδιαίτερης προσοχής όταν είναι πυκνή*, καθώς η ορατότητα είναι πολύ περιορισμένη (50-200 μέτρα) και δημιουργούνται επικίνδυνες συνθήκες στις συγκοινωνίες , στην ακτοπλοΐα αλλά και σε χομπίστες και αθλητές (χιονοδρόμους, ορειβάτες κτλ.)

Καλά να περνάτε!

Επιμέλεια: Γιώργος Πατσουλάκης (snowlover)

*Στην πολύ πυκνή ομίχλη η ορατότητα είναι μικρότερη των 50 μέτρων.

Για τα παραπάνω, πληροφορίες βρήκα στα βιβλία:

«Καιρός- Ο γιος της Γης και του Ήλιου- Η γνώση» Δημήτρης Ζιακόπουλος
Θαυμαστός κόσμος -Καιρός , Εκδόσεις Πατάκη
Αεροπορική Μετεωρολογία με στοιχεία κλιματολογίας-Ουρανία Χατζηαλέκου Εκδόσεις Aviation publications
Βασικές αρχές Μετεωρολογίας -G. Donald Ahrens-Εκδόσεις «ΙΩΝ»
Καιρός και Κλίμα -B. Buckley,E.J. Hopkins, R. Whitaker Εκδόσεις Κασταλία

Τις φωτογραφίες τις βρήκα στις εξής ιστοσελίδες:

http://creteweather.blogspot.gr/2010_08_01_archive.html
http://www.tunnelsinger.com/perform.htm
http://aristipposandreou.wordpress.com/tag/%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AD%CF%82-%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%B4%CF%81%CE%BF%CE%BC%CE%AD%CF%82/
http://threesheetsnw.com/blog/2011/09/how-to-handle-that-dreaded-weather-condition-fog/
http://xiromeronews.blogspot.gr/2012/01/blog-post_8085.html

ΠΗΓΗ http://www.meteoclub.gr